از هزاران سال تاکنون، از بینالنهرین تا شرق آسیا، از جنوب مصر و روم تا قلب فرانسه، عطرها و ادکلنها روشهای ساخت تقریباً یکسانی داشتهاند. محصولاتی معطر و خوش رایحه که ابتدا مختص پادشاهان و طبقه اشراف بود. امروزه دیگر تقریباً هرکسی از عطر و ادکلن استفاده میکند.
دانستن این موضوع که ادکلن از چه موادی ساخته میشود، برای همه جذاب است. 0 تا 100 مراحل ساخت ادکلن، این محصولات خوشبو را یاد بگیرید تا بتوانید عطر خاص خود را تولید کنید. روشهایی سنتی تا مدرن امروزی برای تولید ادکلنها وامدار نیاکان خود هستند. این مقاله را بخوانید تا دلیل این حرف را درک کنید.
پیشنهاد: “برای خرید دکانت عطر اصل کلیک کنید”
آشنایی با ساختار ادکلن
تاریخ عطر و ادکلن سازی نشان میدهد که اولین رایحهها متعلق به بیش از چهار هزار سال پیش هستند. در تمدن بینالنهرین و جایی که پادشاهان و اشراف مصریان باستان حکومت داشتند.
جایی که کلئوپاترا بادبانهای کشتیاش را به رایحهای خوش آغشته کرد تا مارک آنتونی پیش از رسیدن ملکه، بوی او را استشمام کند. آنقدر که شکسپیر در وصف آن میگوید:« رایحه برخواسته از بادبانهای ارغوانی کشتی چنان مدهوش کننده بودند که حتی بادها نیز عاشق آن شدند».
ادکلنها از خارج کردن عصاره و اسانس هر چیز معطر ساخته میشود. پیش از شکسته شدن ساختار ادکلنها به نتها و آکوردهای سازنده، در قرنها پیش، صرفاً بخور و عصارهها بودند که ساختار عطر را تشکیل میدادند.
گیاهان معطر، چوبها، ادویهها، گلها و مشک حیوانات مواد اولیه ساخت ادکلنها بودند. روشهای استخراج بوی خوش از این مواد شامل بخور و تقطیر، خواباندن در روغن یا خیساندن در آب میشد. امروزه با پیشرفت بشر در تمام علوم و فنون، ساختار عطرها به نتهای تشکیلدهنده، ماده حلال و روغنپایه تقسیمبندی میشود. در مورد مراحل ساخت عطر در بخشهای بعد بیشتر میخوانید.
پيشنهاد مطالعه: “چگونه عطر سرد و گرم را تشخیص دهیم؟ “
مواد به کار رفته در ادکلن ها
در تولید و ساخت عطرها تقریباً میتوان از هر ماده اولیهای بهره برد. ساختار اصلی ادکلنها را روغنهای پایه، مواد افزودنی سنتزی یا نیمه سنتزی و ماده حلال تشکیل میدهد.
مواد افزودنی همان نتها و اسانسهای ایجادکننده رایحه هستند. این مواد میتوانند از مواد گیاهی، حیوانی و حتی مواد مصنوعی و شیمیایی ساختهشده در آزمایشگاه به دست بیایند.
- صمغ
- گلها
- روغن ریشه و چوبها
- میوهها
بخشهای گیاهی مواد افزودنی هستند. مشک آه یا زباد، عسل و عنبر نیز ریشه حیوانی دارند که در ساختار ادکلنها به کار میرود.
امروزه برخی از این مواد اولیه را به صورت مصنوعی در آزمایشگاه میتوان به دست آورد. مانند مشکها و عنبرها که برای تهیه آنها، حیوانات اغلب توسط شکارچیان کشته میشدند. به علاوه با دستکاری ساختار مواد طبیعی برای تولید ادکلنها، ماندگاری و پخش بوی آنها بیشتر شده که موجب بالا رفتن کیفیت نهایی میشود. مراحل ساخت ادکلن را در ادامه میخوانید.
مراحل ساخت ادکلن
برای آن که بتوان از مواد طبیعی ادکلن ساخت و برای اینکه بدانیم چطور ادکلن بسازیم، باید ابتدا عصاره، روغن یا اسانس از آنها گرفته شود. برای این کار روشهای مختلفی وجود دارد. سپس این مواد استخراجشده مجدداً باید با یک حلال ترکیب شوند تا قابل استفاده باشند. حلال میتواند روغن یا الکل انتخاب شود. در نهایت یک فرایند پیری وجود دارد که در آن رایحه به اصطلاح جا افتاده میشوند. این مراحل در بخشهای بعد به تفصیل شرح داده خواهند شد.
پيشنهاد مطالعه: “چگونه ماندگاری عطر را افزایش دهیم؟ “
1- مرحله اول، استخراج نت ها
هر ادکلنی برای ساخت در مرحله اول نیاز دارد تا مواد اولیه مورد نظر ترکیب را به دست آورد. خواه این رایحه بر مبنای گروه بویایی گلی باشد یا چوبی، باید نتهای تشکیلدهنده آن را از موادی که آنها را دارند، استخراج کنید.
روشهای مختلفی برای استخراج نتها از مواد طبیعی وجود دارد.
- ترکیب با حلال: پوشاندن گیاهان با حلالهایی مانند اتر یا بنزن تا زمان مومی شدن و حل کردن آن موم در الکل برای به دست آوردن روغن معطر.
- تقطیر با بخار: استفاده از دستگاه بخار و استخراج مایعات به دست آمده از مواد طبیعی.
- افشره گیری: یک روش قدیمی و ساده برای استخراج اسانس و عصاره مرکبات شامل فشار دادن مکانیکی یا به کمک دست تا خارج شدن همه عصاره میوه یا گیاه.
- انفلوراژ (Enfleurage): استخراج روغن مواد طبیعی مانند گل و گیاهان از طریق روغنمالی با گریس و قرار دادن آنها بین صفحات شیشهای که در قابهای چوبی قرار میگیرند.
- غوطهورسازی: یک روش مانند انفلوراژ است. با این تفاوت که از چربیهای گرم برای جذب عصاره استفاده میشود و در مرحله آخر مجدداً عصاره جذبشده در چربی، با الکل ترکیب میشود.
پس از آنکه اسانس و نتهای سازنده عطرها از هر یک از این روشها به دست آمد، مرحله بعد ترکیب این نتها و پدید آوردن رایحه خواهد بود. در واقع مرحله بعد اختصاص به فرمول نویسی دارد.
2- نوشتن فرمولاسیون عطر
پس از آن که مواد اولیه را به دست آوردید، نوبت ترکیب کردن آنهاست. این مرحله که در واقع اصلیترین مرحله است، ممکن است مدتها زمان ببرد. چرا که در این مرحله لازم است تا فرمولها و ترکیبات متفاوتی را برای رسیدن به یک رایحه جذاب امتحان کنید.
در این مرحله از تثبیتکنندهها برای پایداری رایحه استفاده میشود. این تثبیتکنندهها میتوانند حیوانی یا شیمیایی باشند. در زمانهای گذشته از مواد حیوانی مانند مشک یا عنبر به عنوان تثبیتکننده بیشتر استفاده میشد.
امروزه کاربرد مواد شیمیایی و مصنوعی مانند قطران زغالسنگ و رزینها برای تثبیت کردن رایحه رواج بیشتری دارد. همچنین از الکل برای رقیق کردن اسانسها استفاده میشود. دلیل آن نیز بوی شدید و قوی اسانسهای به دست آمده از مواد اولیه است. بوییدن اسانسهای خالی میتواند باعث ایجاد سردرد شود.
میزان الکلی که در ادکلنها به کار میرود، ارتباط مستقیمی با کیفیت رایحه دارد. هر چه الکل به کار رفته در تهیه ادکلن کمتر باشد، ماندگاری، غلظت و پخش بوی رایحه بیشتر است. به همین دلیل است که غلظتهای مختلفی از عطر و ادکلنها مانند ادوپرفیوم تا بادی میست به وجود آمدهاند.
3- سالخوردگی، مرحلهای برای جا افتادن رایحه
همانطور که یک شراب خوب باید سالها در محیطی تاریک بماند تا جا افتاده شود، عطرهای خاص نیز باید فرایند پیری را طی کنند. این فرایند باعث میشود تا رایحه بهتر آزاد شود. البته این فرایند در عطرهای دستساز و قدیمی بیشتر اتفاق میافتد. فرایند پیری قیمت عطر را بسیار افزایش میدهد. دقیقاً مانند یک شراب 40 ساله که قیمتی نجومی دارد. در طرف دیگر عطرهایی که در کارخانه و تولیدیها و به روش مکانیکی تولید میشوند، این فرایند را طی نمیکنند. به همین دلیل قیمت آنها در مقایسه با عطرهای قدیمی و دستساز کمتر است.
4- اطمینان از کیفیت نهایی عطر و ادکلن
آخرین مرحله با اهمیت در فرایند عطرسازی اطمینان از کیفیت عطری است که تولید شده است. کنترل کیفیت در عطرسازی نشان میدهد که محصول تولید شده از مواد اولیه سالم و باکیفیت ساخته میشود.
بهعلاوه در فرایند تولید نباید کار غیرقانونی مانند شکار حیوانات برای استخراج مواد اولیه و روغنهای حیوانی صورت گرفته باشد. امروزه برای جایگزینی استفاده از روغنهای حیوانی، این روغنها به صورت مصنوعی و در آزمایشگاه تولید میشوند. به همین دلیل یک سازمان کنترل کیفیت بر پروسه ساخت تا نهایی شدن محصول نظارت دارد.
جمع بندی
عطرها دنیای پیچیدهای از مواد مختلف هستند که در کنار یکدیگر یک رایحه را خلق میکنند. دانستن این موضوع که ادکلنها از چه مواد ساخته میشوند، کمک میکند تا با دنیای عطرها بیشتر آشنا شوید.
تا 100 مراحل ساخت عطر در ظاهر ساده ولی در واقع راهی طولانی و پر آزمون و خطاست که طی کردن آن فقط از عاشقان دنیای رایحهها برمیآید. استخراج نتهای رایحه از مواد اولیه، شناخت ترکیبات آنها و در نهایت بررسی فرمول ارائهشده حتی ممکن است سالها زمان ببرد تا منجر به تولید یک رایحه خوش شود.